به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از ایرنا بیجار(مشهور به بام ایران) یکی از شهرهای مناطق کوهستانی استان کردستان، و از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است. مورد اطمینان‌ترین ریشه‌یابی نام شهر بیجار، برگرفته از درختان بید فراوان در منطقه بوده که آنجا «بیدزار» نام داشته ‌است.

شهر بیجار در ۱۴۲ کیلومتری سنندج مرکز استان کردستان قرار دارد، در بسیاری از منابع تاریخی این شهر به «بیجارگروس» شهرت داشته است و گروس ولایت بزرگی به مرکزیت بیجار بود که تا قبل از تقسیم‌بندی استانی در دوره پهلوی اول وجود داشت.

منطقه بیجار گروس از دوران مادها و هخامنشیان نیز از مراکز مهم اقتصادی و کشاورزی غرب ایران بوده ‌و اسب‌های ممتاز و قالی های گروس در دوران هخامنشیان در کشور مشهور بوده‌اند.

علاوه بر زیبایی های شگفت انگیز طبیعی و سرسبزی و آب و هوای پاک، این منطقه دارای بیش از ۶۰ اثر باستانی و تاریخی است که تعدادی از آنها در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و بیش از ۱۱۰ تپه باستانی در منطقه بیجار گروس کشف شده ‌است.

قلعه اسرارآمیز حسن آباد چاروق یا قمچقای

دژ و قلعه «حسن آباد چاروق» با وجود اینکه بخش اعظم آن در روستای چاروق قرار دارد به دلیل شکل قرار گیری دهانه قلعه به سمت روستای همجوار«قمچقای» به قلعه قمچقای شهرت پیدا کرده، به (دره شاهان) مشرف است.

این قلعه شگفت انگیز که بسیاری احتمال می‌دهند که پربهاترین جام تاریخی ایران یعنی «جام مارلینگ» در آنجا مدفون باشد، با شمارهٔ ثبت ۱۷۲۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

موقعیت جغرافیایی این قلعه از عظمت خاص برخوردار است، زیرا از سه طرف به دره‌ای مشرف است که در قدیم به دره شاهان شهرت داشت و تیغه‌های بلند و هولناک این کوه با پرتگاه‌های مخوف و بلند، بالا رفتن از آن و رسیدن به دژ را بسیار دشوار می‌کند.

ارتفاع دیواره‌های این قلعه به ۲۰۰ متر می‌رسد و تنها راه ارتباطی قلعه با خارج، گذرگاه باریکی می‌باشد که ساخته و پرداخته دست صاحب هنری است که یک نفر به دشواری می‌تواند از آن عبور کند. وسعت قلعه بالغ بر ۵۰۰۰ متر مربع با مخازن متعدد آب است که در سنگ کنده شده و پناهگاه زیرزمینی آن با عمق ۴۱ پله به صورت تونلی از سنگ کنده شده و به زیر قلعه هدایت می‌شود.

باستان شناسان مشخص کرده اند که فقط بنای اولیه این قلعه باشکوه به سده‌های ۲۱ تا ۲۵ قبل از میلا بازمی‌گردد به این معنا که بیش از ۴۰۰۰ سال قدمت دارد. گواه این امر وجود کتیبه‌ای در نزدیکی این قلعه است که به خطی نیمه تصویری (هیراتیک) نوشته شده است، و با توجه به این امر که اولین واضعان خط سومریان بوده‌اند، تصور می‌شود که قلعه و کتیبه قمچقای در اصل متعلق به سومریان بوده است.

 پیست اسکی نسار

پیست اسکی نسار در داخل شهر بیجار قرار گرفته ‌است، این پیست یکی از پنج تفرجگاه مهم استان کردستان به‌شمار می‌رود. 

پیست اسکی نسار بیجار استثنایی‌ترین پیست اسکی کشور است چون مشرف به شهر و دسترسی به آن آسان است. به علاوه طول و شیب پیست به گونه‌ای است که به راحتی می‌توان مسابقات کشوری و بین‌المللی را در آن برگزار نمود.

 بازار بیجار

مجموعه بازار بیجار مربوط به دوره صفویه است و در بیجار، خیابان شهید اردلان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۵۹۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
بازار قدیمی این شهر به نام «بازار بزرگ» مشهور است.

همچنین بازار افتخار نظام، قیصریه سالار و قیصریه سید لشکر و بازار امیر تومان که با دو سرا به نام‌های سرای کهنه و سرای تازه در گذشته محل تجارت تاجرهای افغان، تبریزی، همدانی و زنجانی بوده ‌است و اکنون نیز دارای دو تیمچه به نام شهبازخان و تیمچه امیر تومان است که جایگاه دکان‌های بازاریان می‌باشد.

چهارباغ گروس

چهارباغ گروس عمارت و باغی در جنوب شهر بیجار، منسوب به دوره صفویان، دارای کوشکی دو طبقه، آب‌نماها و مجسمه‌های مرمرین بود. در مرآة البلدان احداث آن به سال ۱۱۰۴ ه‍.ق نسبت داده شده‌ است. 

این چهارباغ در زمان لطفعلی‌خان حاکم گروس و هم‌زمان با دوره صفویه بنا شده‌است. دورادور پارک را درختان صنوبر احاطه کرده بود، همچنین درختان میوه. 

 پل تاریخی صلوات آثار باقی مانده از دوره صفویان

پل زیبا و تاریخی صلوات آباد در ۱۵ کیلومتری بیجار بر روی رودخانه قزل اوزن و نزدیکی روستا و قلعه تاریخی صلوات آباد بنا شده که به منظور عبور کاروان‌های زائر منطقه آذربایجان به عتبات عالیات در عراق و عربستان ساخته شده است. پل تاریخی صلوات آباد یکی دیگر از نماد و نشانه‌های قدمت بیجار گروس است که در سال ۱۳۳۷ در ردیف ۴۲۰ آثار ملی ثبت شده و هر ساله پذیرای گردشگران زیادی است.

مسجد خسروآباد نگینی در دل گروس

از جمله آثار موجود در گروس که متعلق به دوران زندیه است مسجد تاریخی روستای خسرو آباد در ۴۵ کیلومتری شهر بیجار است. این مسجد با سقف‌هایی کوتاه وگنبدهایی کوچک و بدون مناره به دستور محمد امین خان گروس ساخته شده که شامل مصلای تابستانی در ضلع شمالی، ایوان جنوبی و حجره هایی بررای استراحت طلاب و خادمین است. این اثر باستانی زیبا با شمارهٔ ثبت ۲۶۰۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 سد گلبلاغ جاذبه شگفت انگیر بام ایران

این سد زیبا و پر جاذبه دیار گروس در ۱۵ کیلومتری محور بیجار قروه بر روی رودخانه اوزن دره احداث شده است که با حجم مخزن هشت میلیون متر مکعبی ظرفیت آبیاری حداقل ۸۰۰ هکتار از اراضی پایاب سد را دارد.

سد گلبلاغ بیجار یکی از مکانهای بسیار دیدنی و تفریحی شهرستان بیجار است که در هر فصل زیبائی های خاص خود را دارد و مردم از هر نقطه ای برای گذراندن اوقات خود به این منطقه سفر می کنند تا برای لحظاتی و به دور از دغدغه های روزمره زیبایی های آن را نظاره گر باشند.

 طبیعت سبزمفروش به گل زار

منطقه حفاظت شده محیط زیست بیجارنیز از دیگر جاذبه های این شهرستان میباشد در این منطقه انواعی از جانوران وگیاهان که برخی از آنها کمیاب هستند زندگی می کنند.

قوچ و میش ارمنی، گراز، گرگ، روباه و شغال و گونه های دیگری از پستانداران و همینطور انواع خزندگان و مارها و پرندگان کمیابی همچون عقاب طلایی نمونه هایی از جانداران هستند که در مراتع و حاشیه رودخانه های این منطقه زیست میکنند.رودخانه های این منطقه نیز انواعی از ماهی ها و دیگر جانوران آبزی و کنار آبزی را در خود جای داده اند.از ماهی های جالب این رودخانه‌ها میتوان اسبله(گربه ماهی)و نوعی ماهی که در زبان محلی زرده ماهی خوانده می شود را نام برد.

 آیین‌های سنتی

مردم بیجار از دیرباز دیدن روباه را به فال نیک می‌گرفتند.

پشت سر مسافر آب می‌پاشند.

یکی از مراسم نوروز شال گردش نام دارد که رسمی پرطرفدار است. در این رسم جوانان به پشت بام‌ها رفته و با آویختن شال گردن خود یا پارچه‌ای دراز از صاحب خانه عیدی طلب می‌کنند. صاحبخانه نیز آجیل، شیرینی، تخم مرغ پخته، پول و شکلات را داخل شال گره زده و با گفتن این عبارت «خدا مرادت را بدهد» شال را رها می‌کند.

مراسم تاسوعا و عاشورای بیجار در ایران کم نظیر است و مردم در برگزاری آ ن مشارکت فعال دارند و هر ساله خبر نگاران داخلی و خارجی زیادی جهت تهیه گزارش در آ ن شرکت می‌کنند.
در شب یلدا برای نو عروس‌ها عیدی می‌برند.

 صنایع دستی و سوغات بیجار

قالی بیجار یکی از اصیل‌ترین فرش‌های ایرانی است و زیبایی و دوام آن شهرت جهانی دارد. گلیم بیجار نیز از نظر مرغوبیت شهرت دارد. از دیگر سوغاتی‌های این شهر می‌توان به حلوا سوهانی، نان شیرمال مخصوص بیجار و انواع ترشی‌های خوشمزه اشاره نمود./